پمپ‌های وکیوم تک‌مرحله‌ای و دومرحله‌ای با یکدیگر از جهات مختلف تفاوت دارند. شما می‌توانید کاربرد و کارایی هر یک از پمپ‌های وکیوم را با یکدیگر مقایسه کنید و سپس بهترین انواع آنها را باتوجه‌به حوزه کاری‌تان انتخاب کنید. در ادامه به معرفی هر یک از انواع پمپ‌های وکیوم می‌پردازیم تا بتوانید با بارزترین و مهم‌ترین تفاوت پمپ وکیوم یک‌مرحله‌ای و دومرحله‌ای آشنا شوید. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
فهرست مطالب
پمپ وکیوم چیست؟
اگر بخواهیم به زبان ساده پمپ وکیوم را تعریف کنیم، می‌گوییم این پمپ‌ها در شرایط خلأ کار می‌کنند و شرایط خلأ نیز به فضایی گفته می‌شود که هیچ‌گونه گونه گاز یا مولکولی وجود نداشته باشد. مقدار فشاری که در پمپ‌های وکیوم وجود دارد بسیار کمتر از مقدار فشار فضای بیرونی پمپ موردنظر است. وقتی که دستگاه با کمک فضای خلأ ایجاد می‌شود، مواد سیال موردنظر را پمپاژ می‌کند و به نقاط مختلف انتقال می‌دهد.
پمپ وکیوم تک مرحله ای (single stage)
پمپ وکیوم تک‌مرحله‌ای از لحاظ مکانیزم و ساختار شامل یک محفظه سیلندر استاتور و یک روتور است. این پمپ‌های وکیوم فضاهای مختلف را به میزان فشار خلأ نهایی بین یک‌دهم تا دو میلی بار می‌رسانند؛ ازاین‌رو به این نوع پمپ‌ها، تک‌مرحله‌ای یا تک استیج می‌گویند. این نوع از پمپ‌ها دارای انواع و اقسام مختلفی هستند که هر کدام از آنها را می‌توان پمپ دورانی پیستونی آب در گردش هوا خنک نامید. ازاین‌رو پیشنهاد ما به شما این است که برای تمامی مقاصدی که نیاز به خلأ بین یک‌دهم تا دو میلی بار نیاز است از پمپ‌های وکیوم تک‌مرحله‌ای استفاده شود. این پمپ شامل دبی‌های مختلفی نیز است که در بازه ۳ مترمکعب بر ساعت تا ۱۵۰۰ مترمکعب بر ساعت وجود دارد که معمولاً در ساختار دبی‌های کوچک و آزمایشگاهی از ۳ مترمکعب تا ۲۰ مترمکعب بر ساعت از فیلترهای خروجی میکرو سپراتور برخوردار نیستند. در این صورت در هنگام کارکرد این نوع پمپ مقداری دود و بخارات مشاهده می‌شود که به‌خاطر ساختار پمپ است. پمپ‌های وکیوم تک‌مرحله‌ای یکی از پرفروش‌ترین و متفاوت‌ترین انواع پمپ‌های وکیوم محسوب می‌شوند که انرژی موردنیاز خود را از طریق برق شهری تأمین می‌کنند. این پمپ‌ها سرعت بسیار بالایی را در کارایی خود دارند. همچنین در این نوع پمپ‌ها، عملیات مکش، فاقد نیروی مکش است.
پمپ‌های وکیوم تک‌مرحله‌ای در کاربردهای بسیاری مورداستفاده قرار می‌گیرند که فشار خلأ کمتر بوده و مقرون‌به‌صرفه نیز هستند. برخی از کاربردهای این نوع پمپ‌ها عبارت است از:
- پمپ‌های وکیوم تک‌مرحله‌ای در فرایندهای صنعتی مانند تخلیه سیستم‌های تبرید و تهویه‌مطبوع، گاززدایی، شکل‌دهی خلأ و بسته‌بندی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
- این نوع پمپ‌ها در تنظیمات آزمایشگاهی برای کارهایی مانند فیلتراسیون، تقطیر خلأ و تخلیه رآکتورها استفاده می‌شوند.
- پمپ‌های خلأ تک‌مرحله‌ای در صنعت غذا و نوشیدنی برای کارهایی مانند گاززدایی شراب و آبجو و بسته‌بندی محصولات مورداستفاده قرار می‌گیرند.
- چنین پمپ‌هایی در کارهای تعمیر و نگهداری خودرو ازجمله تخلیه ترمز، تست خلأ موتورها و تخلیه مبرد از سیستم‌های تهویه‌مطبوع استفاده می‌شوند.
- پمپ‌های وکیوم تک‌مرحله‌ای به‌وسیلهٔ افرادی که به کارهایی مانند نگهداری آکواریوم، کیسه‌های خلأ و آب‌بندی با خلأ علاقه دارند، مورداستفاده قرار می‌گیرند.
پمپ وکیوم دو مرحله ای (two stage)
پمپ وکیوم دومرحله‌ای دارای مکانیزم پمپ وکیوم تک‌مرحله‌ای است که مضاف بر آن دارای یک محفظه پشتیبان روتور و استاتور یا پیستون است. در این نوع پمپ وکیوم، محفظه سیلندر یا پیستون در مرحله اول فضا یا مخزن خلأ را به فشار منفی بین یک‌دهم تا دو میلی بار می‌رساند و در ادامه مرحله دوم پمپ میزان فشار و خلأ نهایی را می‌توانند تا هزارم میلی بار کاهش دهد. برای تولید این نوع از پمپ‌ها از مکانیزم‌های متعددی از جمله روتاری پره‌ای و پیستونی یا رفت‌وبرگشت و یا توربین و دیافراگمی به‌کارگیری شده است. پمپ وکیوم دومرحله‌ای در بازه ۳ مترمکعب بر ساعت ۲۰۰ مترمکعب بر ساعت تولید و به بازار عرضه می‌شود. در مواقعی پمپ وکیوم دومرحله‌ای را پمپ پشتیبان نیز می‌گویند چرا که در مواردی ابتدا مخزن خلأ را با پمپ وکیوم تک‌مرحله‌ای به خلأ اولیه می‌رساند و سپس پمپ وکیوم دومرحله‌ای به‌عنوان پمپ پشتیبان فشار منفی را افزایش می‌دهد. قدرت این نوع از پمپ‌های وکیوم بسیار متغیر بوده و شما باید باتوجه‌به حوزهٔ فعالیت خود، مناسب‌ترین مدل پمپ وکیوم دومرحله‌ای را انتخاب کنید؛ بنابراین پمپ‌های وکیوم دومرحله‌ای در کاربردهایی که به سطوح خلأ بالا نیاز دارند، استفاده می‌شوند. ازجمله:
- تحقیق و تجزیه‌وتحلیل آزمایشگاهی
- فرایندهای تولید مانند گاززدایی، تقطیر و تبخیر
- تشخیص نشت و آزمایش
- تجهیزات و دستگاه‌های پزشکی
- خشک‌کردن و نگهداری در صنایع غذایی و دارویی
- تولید نیمه‌هادی و الکترونیک
- بسته‌بندی و آب‌بندی وکیوم
انواع پمپ های وکیوم تک مرحله ای و دو مرحله ای
پمپ‌های وکیوم تک‌مرحله‌ای و دومرحله‌ای بر اساس نوع مواد سیال به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند. انواع این پمپ‌های وکیوم عبارت است از:
- پمپ‌های خلأ آب در گردش
- پمپ‌های خلأ روغنی
- پمپ‌های وکیوم خشک
البته پمپ‌های وکیوم دیگری به نام پمپ وکیوم روتاری نیز وجود دارد. این نوع از پمپ‌ها نیز به شاخه‌های مختلفی از جمله پمپ‌های پیستونی، پمپ‌های اسکرول، غلتکی و… تقسیم می‌شوند. هر کدام از این نوع پمپ‌های وکیوم با کمک مکانیزم خاصی که دارند شرایط خلأ را ایجاد می‌کنند و مواد سیال را پمپاژ می‌کنند، به طور مثال پمپ‌های خلأ پیستونی با حرکت یک پیستون وضعیت خلأ را تولید می‌کنند.
مزایای استفاده از پمپ وکیوم
پمپ‌های وکیوم دارای مزایای زیادی هستند که در زیر به آنها اشاره شده است:
- قیمت مناسب
- طول عمر بالا و طولانی
- حجم کم
- عاری بودن از روغن
- ایجاد خلأ
- کم‌صدا بودن
- عاری از آلایندگی
- اصطکاک پایین
تفاوت های پمپ وکیوم تک مرحله ای و دو مرحله ای
پمپ‌های وکیوم تک‌مرحله‌ای و پمپ‌های وکیوم دومرحله‌ای با یکدیگر متفاوت بوده و اصول کاری مختلفی نیز دارند. در ادامه به سه مورد از تفاوت‌های این نوع پمپ‌ها پرداخته‌ایم:
- پمپ‌های وکیوم دومرحله‌ای نسبت به پمپ‌های وکیوم تک‌مرحله‌ای پیچیده‌تر و گران‌تر هستند. پمپ‌های دومرحله‌ای برای کاربردهایی که دارای خلأ بالا مانند تحقیقات علمی و تولید نیمه‌رساناها مناسب هستند.
- هزینه‌های تعمیر و نگهداری پمپ‌های وکیوم تک‌مرحله‌ای بیشتر از پمپ وکیوم دومرحله‌ای است.
- پمپ وکیوم دومرحله‌ای برای فرایندهایی که نیاز به خلأ عمیق‌تری دارند بسیار مناسب‌تر هستند چرا که محدوده فشار بیشتری ارائه می‌کنند.
- پمپ‌های وکیوم تک‌مرحله‌ای برای فرایندها و عملیاتی که نیاز به خلأ سطحی‌تری دارند مناسب‌تر هستند و محدود فشار کمتری ارائه می‌کنند.
- پمپ‌های خلأ تک‌مرحله‌ای در هنگام جدایی جریان برق عملیات مکش را متوقف می‌کند؛ اما پمپ‌های دو مرحله تا مدتی بعد از قطع جریان برق نیز همچنان فعالیت خواهند داشت.
در زمان خرید پمپ وکیوم باید به چه نکاتی توجه کرد؟
همان‌طور که متوجه شدید، پمپ‌های وکیوم در مشاغل و صنایع متعددی کاربردهای بسیاری دارند. پس هنگام خرید پمپ‌های وکیوم لازم است به نکاتی توجه کنید که مهم‌ترین آنها عبارت است از:
- توجه به میزان خلأ موردنیاز سیستم
- میزان قدرت مکش پمپ
- نوع سیالاتی مورداستفاده
- قیمت پمپ وکیوم
- برند سازنده و کیفیتشان
- مدت‌زمان گارانتی آنها
- میزان سرعت تخلیه گازهای موردنظر
- مقدار موردنیاز حجمی از خلأ
- ترسیم طراحی ظرفیت موجود
- ظرفیت پمپاژ پمپ‌های وکیوم
- توان عملکردی موتور
- دور موتور پمپ‌های وکیوم
برای خرید انواع پمپ وکیوم تک‌مرحله‌ای و دومرحله‌ای به اطلاعات و تجربه کافی نیاز دارید. به‌طوری‌که بیشتر مشتریان این نوع محصولات تمایل دارند به‌صورت حضوری دستگاه موردنظر خودشان را خریداری کنند. ولی توصیه می‌کنیم قبل از خرید حتماً با متخصصان این حوزه مشورت کنید. از ویژگی‌های مواد سیال شناخت کافی داشته باشید. همان‌طور که می‌دانید توان و عملکرد پمپ‌های خلأ بسته به نوع ویژگی مواد سیال طراحی و تولید می‌شوند.
