کانوایر یا نقاله یا سیستم انتقال مواد، دستگاه های مکانیکی یا مونتاژ شده ای هستند که بسته ها یا اقلامی را با سرعت، کارایی و حداقل نیروی کار انتقال می دهند. معمولا از چهارچوب هایی ساخته می شوند که حاوی رولرها، چرخ ها یا تسمه هایی است که ممکن است بوسیله ی موتور یا دستگاهها نیرو می گیرند.
فهرست مطالب
کانوایر( انتقال دهنده ) ها را در هر جای جهان می توان در سطح یا زیرزمین دید. ایده ی کاربرد کانوایر جدید نیست و در واقع در اواخر دهه 90 ارائه شدند ؛ زیر بنای عملیاتی آن هنوز تغییر نکرده.
با این وجود در طول این سالها، ظرفیت باربری سیستم های انتقال دهنده و طول تسمه یا نوار ها بسته به مواد مورد انتقال افزایش قابل توجهی داشته اند. همراه با ورودی توان، اندازه ی مواد و میزان پیچیدگی نیز تغییر داشته اند.
قوانین تجربی مهندسی صنعتی مزایای انتقال دهنده ها را در دامنه ای از عملیات بدین شرح فهرست می کند:
معدن زیرزمینی از نظر اقتصادی نسبت به ریل و کامیون به صرفه تر است. البته زمانیکه که تولید معدنی از 5000 تن بالاتر باشد.
اگر مسافت انتقال از 1 کیلومتر بیستر باشد کانوایرها با صرفه تز از کامیون هستند.
مسافت بالاتر از یک کیلومتر، هزینه ی 1 تن بر مایل حمل و نقل بوسیله نقاله ها 1 دهم از هزینه ی حمل با کامیون است.
هزینه نگهداری تخمینی سالانه برای کانوایر 2% از هزینه ی خرید به اضافه ی 5% از هزینه ی تسمه یا نوار است.
تعویض میانگین 5 ساله برای کاربری های سنگین و تا 15 سال برای کاربردهای غیرسنگین است.
سیستم های کانوایری که بخوبی نگهداری شده اند، می توانند کارایی 90% یا بالاتری داشته باشند.
کانوایرها حاوی تسمه های متحرک، باکت (bucket) و کانوایرهای عمودی هستند که مواد را بلند می کنند، کانوایر های لغزان که با استفاده از حرکت چرخشی مواد را منتقل می کنند و کانوایرهای هوایی که مواد در طول انتقال، آویزان می مانند.
بقیه موارد حاوی کانوایرهای پیچی برای انتقال مواد حجیم، تسمه نقاله که متکی به سطوح نرم و جاذبه است و نوار نقاله دوار که از کابل ها برای کشیدن اشیاء استفاده می کند. کانوایرهای walking beam مواد را به موقعیت های از پیش تعیین شده انتقال می دهند تا عملیات تولید روی آنها پیاده شود.
بیشتر بخوانید: سیستم کانوایر چیست؟
تسمه نقاله سیستم های مدیریت موادی هستند که از آهن، چوب یا دیگر موارد روی زنجیرهای رولر استفاده می کنند تا محصولات را منتقل کنند. مشخصه اصلی تسمه نقاله، کاربری از پیش تعیین شده، پیکر بندی، ظرفیت باری، عرض حلقه و کل طول کانوایر همراه با ویژگی های مورد نیاز است. تسمه نقاله ها اساسا در کاربردهای مدیریت مواد برای انتقال اشیاء سنگین و بزرگ از جمله صندوق، اشیاء استوانه ای شکل یا پالت ها در محیط های بسیار صنعتی مانند ریخته گری ها و کارخانه های فولاد به کار می روند. تسمه نقاله امکان کاربردهای سنگین با حداقل استهلاک و گسیختگی را ارائه می دهد. این سیستم های کانوایری معمولا در انواع سایزها و ظرفیت های باری طراحی می شوند.
کانوایرهای انتقال توپی سیستم مدیریت مواد هستند که از انواع چرخک های توپی نصب شده استفاده می کنند تا امکان انتقال چند مسیری نامنظم را بدهند. مشخصات اصلی این کانوایرهای حاوی کاربردهای از پیش تعیین شدهريال ظرفیت باری، اندازه و مواد توپی و همچنین طول و عرض کلی کانوایر را شامل می شود. این کانوایرها در کاربردهایی مانند خطوط مونتاژ و خطوط بسته بندی در کنار دیگر نوار نقاله ها استفاده می شوند. اندازه ها و ظرفیت های متنفاوت در دسترس هستند. کانوایرهای انتقال دهنده ی توپی، طراحی نشده اند و به نیروهای خارجی برای انتقال محصول وابسته اند.
این کانوایرهای، سیستم های مدیریت مواد هستند که از تسمه های دنباله دار برای انتقال محصول یا مواد استفاده می کنند. مشخصه های اصلی کانوایر تسمه ای، کاربرد از پیش تعیین شده، نوع تسمه، ظرفیت بار، طول و عرض کانوایر و همچنین ویژگی های الکتریکی مودر نیاز است. کانوایرهای تسمه ای در کاربردهایی مانند خدمات غذایی،انتاقل چمدان، بسته بندی، دستگاههای اوراقی و خدمات پستی استفاده می شوند. انواع موارد سازنده تسمه بسته به نوع کاربرد، می توانند فلزی و غیر فلزی باشند. معمولا کانوایرهای تسمه ای طراحی می شوند و می توانند بسته به نوع کارکرد سرعت های مختلفی داشته باشند( سرعت آنها قابل تنظیم است). کانوایرهای می توانند بصورت افقی یا شیب دار کار کنند.
کانوایر های غلتکی سیستم های بررسی موادی هستند که از رولرهای طراحی شده استفاده می کنند تا محصولات را منتقل کنند. مشخصات اصلی این کانوایرها حاوی نوع حرکت، ظرفیت بار، قطر رولر و مواد و ابعاد محور مرکزی و همچنین موارد مورد نیاز مقاومتی می باشند.کانوایرهای رولر طراحی شده اساسا در موارد به کار می روند که نیازمند انتقال خاص یک محصول باشد. انواع مختلف حرکت شامل تسمه ها، زنجیرها و رولر های متحرک می باشند. صنایع غذایی، بسته بندی و آهن سازی از زمینه های کاربردی این کانوایر می باشد.
بیشتر بخوانید: انواع نوار نقاله در صنایع غذایی
انتخاب کانوایر مناسب به نوع محصول، سرعت یا بازده، تغییر ارتفاع و در برخی موارد تمرکز صنعت بستگی دارد. تسمه نقاله برای مثال در انواع سایزها تولید می شود و از انواع واحد های متری برای خطوط بسته بندی تا سیستم های چند مایلی برای عملیات معدن کاری متغیر هستند. کانوایرهای می توانند دستی ( که محصولات بصورت دستی روی رولر یا چرخ ها حرکت می کنند) ، هوایی یا موتوری تغذیه شوند. در حالت کلی، بوسیله ی موتورهای dcو ac به حرکت در می آیند که بصورت مستقیم یا از طریق دنده های کاهنده، زنجیرها یا چرخ دنده ها می باشد. معمولا محصولات روی سطح کانوایرها حرکت می کنند البته استثناء هایی هم وجود دارند.
گاهی اوقات کانوایرها از اجزاء مودولار ساخته می شوند مانند مستقیم، منحنی دار، انتقالی، ادغام و تفکیک و غیره. بقیه کانوایرها، سیستم های مستقل، به همراه درایوها و کنترل ها هستند.
گاهی اوقات طراحی کانوایرهای بسیار پیچیده است ولی ماهیت مودولار بسیاری از اجزاء کانوایرها این سیستم های پیچیده و طولانی را قابل دسترسی می کند. تولید کنندگان چنین سیستم هاییمی توانند طراحی ثانویه ای نیز ارائه دهند. کانوایرهایی که اشیاء را به صورت افقی به حرکت در می آورند معمولا نیازی به اصطکاک یا ابزارهای دیگر برای جلوگیری از سر خوردن محصول ندارند، در حالیکه کانوایر های شیب دار باید این مسئله را نیز مد نظر داشته باشند.
گیره ها، تسمه هایی با اصطکاک بالا ، سطل ها و غیره از جمله اشکال مرسوم برای ممانعت از سر خوردن محصول هستند. کاوایری شیب دار با بار سنگین ممکن است هنگام توقف درایو به عقب برگردد و چنین کانوایرهایی نیازمند ترمزهای رو به عقبی هستند که بصورت اتوماتیک با تخلیه انرژی موتور سروکار داشته باشد.
اغلب، ترمز منطقی تر است چون امکان معکوس کردن را برای تخلیه بار قبل از سرویس دهی می دهد. در برخی کانوایرها، مقدار مشخصی از سرخوردن( لغزش) مطلوب است. مانند بطری های شیشه ای که در خط بسته بندی اغلب تخلیه ی فشار را اعمال می کنند تا مانع از شکست بطری هنگام تجمع در قسمت ساکن برای پر شدن شود.
بقیه ملاحظات ایمنی باید بنا بر طول کانوایر و مجاورت آنها با پرسنل اتخاذ شود. کانوایرهای اغلب برخی انواع شروع کننده های آرام و کانیزم های کلاچ را به کار می گیرند تا مانع از فشار بار بیشتر هنگام بارگیری زیاد تسمه ها و زنجیرها و غیره شود.
در حالی که انواع سیستم های کانوایری ثابت و دائمی هستند، ولی قسمت اعظم آنها قابل حمل بوده و برای بارگیری کامیونی، راه آهنی و سیلو و غیره طراحی شده اند.کانوایرهای تخلیه و پر کننده مختص عملیان بسته بندی می باشند و اغلب چرخک نصب شده ای برای حمل و نقل آسان در کارخانه دارند.
یک سیستم کانوایر کامل از سه بخش اصلی تشکیل می شود. این بخش های حاوی پروفیل آلومینیومی، واحد درایو و واحد انتهایی. پروفیل آلومینیومی حاوی حفاظ کانوایر است. واحد درایو از براکت موتور، بلبرینگ ها روبروی هم و درایو الکتریکی تشکلی می شود. واحد نهایی حاوی قرقره و تسمه های نگهدارنده هستند. اجزاء اختیاری حاوی استندها و حفاظ های جانبی می باشند.
حفاظ کانوایر: جزء ساده شده ای که به حرکت آرام خودش کمک می کند. بعنوان حافظ محکمی برای انتقال دهنده عمل می کند که هنگام جاگذاری آیتم روی تسمه ضربه نمی خورد.
قرقره: کاربرد اصلی قرقره ها در واحد نهایی کنترل حرکت تسمه است. بدین ترتیب، قرقره ها از نظر استراتژیکی برای گرداندن تسمه و برگشت مجدد آن قرار گرفته اند، تسمه ی خالی که آماده ی بارگیری است بوسیله ی دم قرقره برمیگردد.
واحد درایو: این واحدهای مکانیکی به سیتم کانوایر کمک می کند تا حرکت مداوم، معکوسی داشته باشد و مسیر را دائما تکرار کند. بلبرینگ دو طرفه به چرخش سودمند بین اجزاء سیستم کمک می کند. واحد درایو برای ارائه ی حرکت مورد نظر در جهت کاربرد سودمند ایده آل است.
تسمه: تسمه های طولانی با جنس های مختلف که اطراف رولرها نصب شده اند و برای انتاقل محصولات و مواد بکار می روند.
زنجیرهای طراحی شده: دستگاه های مکانیکی متشکل از یک سری پین های اتصالی که برای ساخت دستگاه های مونتاژ شده بهم متصل شده اند و برای انتقال بکار می روند.
انتقال دهنده ها: دستگاه ها یا سیستم هایی هستند که برای به حرکت درآوردن محصولات، مایع ها، مواد و غیره به کار می روند که اغلب بین دو یا چند عملیات کنترل کننده، مرحله و غیره اتفاق می افتد.
رولرها: دستگاه های استوانه ای هستند که با هدف حرکت، انتقال اشیاء یا برای ایجاد الگو و همچنین عملکرد بعنوان یک ابزار کار بکنند.
چاقوهای تسمه نقاله: دستگاه هایی رو تسمه نقاله هستند که برای هدایت و شکل دهی به تسمه ها بکار می روند و معمولا از طریق کانوایرها اعمال می شوند.
سوالات متداول
